Ύστερη μεσολιθική σπηλαιογραφία κοντά στον καταρράκτη Rajat Prapat της κεντρικής Ινδίας με παράσταση της φυλής μελισσών Apis Dorsata, που συναντάται στη Νότια και Νοτιανατολική Ασία.

Φώτο: “The world History of Beekeeping and honey hunting”, Eva Crane.

Μεσολιθική σπηλαιογραφία στη Βαλένσια της Ισπανίας, στη λεγόμενη “Σπηλιά της Αράχνης”, όπου αναπαριστάται η συγκομιδή μελιού και κεριού από φωλιά μελισσών σε δέντρο. Χρονολογείται μεταξύ 8.000 με 6.000 π.Χ.

Κυλινδρικές κυψέλες από τον τάφο του Pabasa. Ήταν φτιαγμένες από πηλό και στοιβάζονταν η μια πάνω στην άλλη. 7ος αιώνας π.Χ.

Μελανόμορφος αμφορέας που απεικονίζει τον Αρισταίο, γιο του θεού Απόλλωνα και προστάτη της Μελισσοκομίας, 540 π.Χ. Κάσσελ, Γερμανία, Κρατική Συλλογή Τέχνης.

Φώτο: “Lexicon Iconographicum Mythology”, B.F Cook

Χρυσό κόσμημα (αντίγραφο) με ζεύγος μελισσών. Έξοχο δείγμα της μινωικής κοσμηματοποιίας με κοκκίδωση και συρματοτεχνική που βρέθηκε στην περιοχή Χρυσόλακκος στα Μάλλια της Κρήτης. Αποτελείται από 2 μέλισσες που συγκρατούν ανάμεσα στα πόδια τους μια στρογγυλή κηρήθρα. 1800-1700 π.Χ. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Μουσείο του Ηρακλείου.

Μελανόμορφος αμφορέας (αντίγραφο), από το Βούλτσι, Ιταλία, 6ος αιώνας (540 – 520 π.Χ) που απεικονίζει σκηνή κλοπής μελιού. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

Μελανόμορφος αμφορέας (αντίγραφο), άγνωστης προέλευσης, 6ος αιώνας (540 – 520 π.Χ) που απεικονίζει σκηνή κλοπής μελιού. Το πρωτότυπο βρίσκεται στo Μουσείο Αρχαιοτήτων, Βασιλεία, Ελβετία.

Κάμειρος

Στην αρχαία Κάμειρο της Ρόδου, αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως (1860μ.X.) χρυσά πλακίδια με ανάγλυφη φτερωτή θηλυκή μορφή, η οποία από τη μέση και κάτω έχει σώμα μέλισσας. Εικάζεται ότι απεικονίζουν μια μέλισσα-θεότητα και ίσως τη Μέλισσα-Αρτέμιδα, προστάτιδα της φύσης. (7ος αι. π.Χ., αρχαική συλλογή, Βρετανικό Μουσείο). Επίσης παρόμοιες παραστάσεις σε πλακίδια και μενταγιόν από χρυσό βρέθηκαν στη Ρόδο, Μήλο και Θήρα.

Αγαθονήσι

Στο βορειότερο νησί των Δωδεκανήσων, το Αγαθονήσι, έχει εντοπιστεί στο οχυρό της αρχαίας Τραγαίας, ένα μεγάλο αρχαίο μελισσοκομείο, που χρονολογείται στην ελληνιστική και πρώιμη ρωμαϊκή περίοδο (3ος αι. π. Χ. – 1ος αι. μ. Χ.). Το αρχαίο μελισσοκομείο έχει δώσει 10.000 θραύσματα πήλινων κυλινδρικών κυψελών, που μαρτυρούν μια εξαιρετικά ανεπτυγμένη μελισσοκομική δραστηριότητα. Τα ευρήματα δίνουν στοιχεία για ένα μελισσοκομικό σύστημα, με δακτύλιους προέκτασης των οριζόντιων κυψελών. Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον θραύσμα κυψέλης φέρει εγχάρακτη επιγραφή πιθανότατα της λέξης “κυψέλιον”. Επίσης ίχνη πρόπολης και άλλων οργανικών ουσιών δίνουν σεβαστά στοιχεία για τη χλωρίδα του νησιού, τη συλλογή και παραγωγή των προϊόντων μέλισσας όπως το μέλι, η γύρη, το κερί κ.ά.

Φωτογραφικό υλικό και σχετικές πληροφορίες: Παύλος Τριανταφυλλίδης, Αρχαιολόγος